روسیه
روسیه با نام رسمی فدراسیون روسیه، پهناورترین کشور جهان است که در شمال اوراسیا قرار گرفته است. این کشور در آسیای شمالی و اروپای خاوری واقع شده و با اقیانوسهای منجمد شمالی و آرام شمالی و همچنین دریای خزر، دریای سیاه و دریای بالتیک مرز آبی مشترک دارد. از منظر مرز زمینی این کشور با چهارده کشور آسیایی مجاورت داشته و همینطور با کشورهای پیرامون دریاهای برینگ، ژاپن، خزر، سیاه و بالتیک دارای مرز آبی است.
۱۷۰۹۸۲۴۲ کیلومتر مربع
حدود ۱۴۶.۲ میلیون نفر
کشور روسیه با دارا بودن عنوان پهناورترین کشور جهان، اختلاف زمانی حدود ۹ ساعتی بین غربیترین و شرقیترین نقطه خود دارد. کشور کانادا که پس از روسیه پهناورترین کشور جهان است، تنها ۵۸ درصد مساحت روسیه را دارا میباشد؛ اما بیشتر مناطق روسیه خالی از سکنه بوده و در عرضهای بالای جغرافیایی واقع شده و عمده مناطق این کشور سردسیر است؛ و به همین دلیل در بیشتر مناطق روسیه، علیالخصوص سرزمین پهناور سیبری، شرایط برای کشاورزی مهیا نیست. روسیه به دو بخش اروپایی و آسیایی تقسیم میشود و بخش اروپایی آن وسعتی در حدود ۴ میلیون کیلومتر مربع داشته و ۷۷ درصد از جمعیت این کشور در این بخش ساکن هستند. کشور روسیه کشوری صنعتی بوده که همانند دیگر کشورهای صنعتی دارای صنعت، علم و فرهنگ خودساخته و نوین است. پایتخت روسیه، شهر مسکو بوده، در باختر و بخش اروپایی این کشور واقع شده است و مانند کشورهای صنعتی دیگر و پایتختهایشان از زیباترین کشورها و شهرهای دنیا به شمار میرود و جمعیتی در حدود ۱۲ میلیون نفر را در خود جای داده است.
با جمعیت ساکن در روسیه، این کشور به عنوان نهمین کشور پر جمعیت جهان به حساب میآید و از پایینترین نرخهای تراکم جمعیت در جهان را دارا میباشد (۸.۵۶ نفر در هر کیلومتر مربع).
زبان رسمی این کشور، زبان روسی بوده، ولی ۲۷ زبان رسمی دیگر هم در جمهوریها و مناطق خودگردان این کشور وجود دارد. لازم به ذکر است که ۹۹.۷ درصد از شهروندان این کشور با سواد هستند.
واحد پول این کشور روبل است و این کشور پس از فروپاشی شوروی به اقتصاد بازار روی آورد و در حال حاضر به منابع طبیعی عظیم خود تکیه دارد. منابع طبیعی این کشور اعم از نفت، گاز طبیعی، چوب و مواد معدنی با ارزش همانند مس، الماس، سرب، روی، بوکسیت، نیکل، قلع، جیوه، طلا و نقره هستند.
این کشور یکی از پنج عضو دائمی شورای امنیت ملی سازمان ملل متحد، عضو شورای اروپا، سازمان تجارت جهانی، سازمان همکاری شانگهای و کشورهای مستقل همسود است.
شهرهای مهم این کشور پس از پایتخت آن مسکو، به ترتیب شهرهای سنپترزبورگ، نووسیبیرسک و یکاترینبورگ میباشند، و ۲۴ منطقه ویژه اقتصادی به عنوان مناطق آزاد تجاری در این کشور وجود دارد.
اقتصاد روسیه
جغرافیای وسیع و پهناور روسیه نقشی موثر در فعالیت اقتصادی این کشور دارد. برخی منابع تخمین زدهاند که روسیه بیش از ۳۰ درصد از منابع طبیعی جهان را در اختیار خود دارد و بانک جهانی تخمین زده است که ارزش کل منابع طبیعی روسیه حدود ۷۵ تریلیون دلار آمریکا است.
اقتصاد روسیه با وجود مشکلاتی که پس از سقوط جماهیر شوروی با آن مواجه بوده است همچنان یکی از بزرگترین اقتصادهای جهان محسوب میشود و پنجمین اقتصاد بزرگ ملی در اروپا، یازدهمین کشور بر پایه تولید ناخالص داخلی در جهان و پنجمین کشور از لحاظ برابری قدرت خرید است.
پس از سقوط شوروی در سال ۱۹۹۰، دولت جدید اصلاحات ساختاری را در خصوص اقتصاد روسیه آغاز کرد و این کشور با زمینهسازی در راستای جذب سرمایه خارجی در بخش نفت و گاز با خصوصیسازی و بینالمللی کردن برای فعالیت در بازارهای انرژی مناطقی همچون خاورمیانه، آمریکا و آفریقا نشاندهنده سیاست واقعگرایانهی این کشور است.
همانطور که پیشتر اشاره شد، روسیه برای دستیابی به بیشترین رشد و پیشرفت به درآمدهای مربوط به انرژی خود متکی است و یک ابرقدرت انرژی به حساب میآید. این کشور بزرگترین ذخایر گاز طبیعی جهان را دارا بوده و علاوهبراین بزرگترین صادرکننده گاز طبیعی و دومین صادرکننده نفت است. روسیه دارای صنعتی بزرگ و پیشرفته برای «تسلیحات» است. توانایی طراحی و ساخت تجهیزات نظامی پیشرفته از جمله هواپیمای جنگنده نسل پنجم، زیردریاییهای هستهای، سلاح گرم و موشک بالیستیک کوتاهبرد، میانبرد و قارهپیما را دارد.
ثروتی که در خارج از ساحل توسط روسهای ثروتمند نگهداری میشود، تقریباً سه برابر بیشتر از ذخایر رسمی خالص خارجی بوده، و از نظر بزرگی با کل داراییهای مالی خانوار که در روسیه نگهداری میشود قابل مقایسه است.
البته لازم به ذکر است که، توسعه اقتصادی این کشور از نقطه نظر جغرافیایی یکسان نبوده و پایتخت این کشور، مسکو سهم بسیار زیادی از تولید ناخالص داخلی کشور را به خود اختصاص داده است. از سال ۱۹۹۰ در روسیه افزایش قابل توجهی در نابرابری ثروت وجود داشته (بسیار بیشتر از چین و سایر کشورهای اروپای شرقی)، به طوریکه گروه اعتبار سوئیس، نابرابری ثروت روسیه را در مقایسه با سایر کشورها چنان افراطی توصیف کرده است که سزاوار آن است که در گروه جداگانهای قرار بگیرد.
تولید ناخالص داخلی روسیه در سال ۲۰۲۰، ۱۴۸۳ میلیارد دلار، درصد رشد تولید ناخالص داخلی ۱.۳ درصد، سرانه تولید ناخالص داخلی ۱۱۵۸۵ دلار، درآمد سرانه ۲۷۰۴۴ دلار، ذخیره ارزی و طلای این کشور ۵۵۵ میلیارد دلار، درصد نرخ تورم ۴.۴ درصد و درصد نرخ بیکاری ۴.۶ % میباشد.
صادرات و واردات روسیه
همانطور که اشاره شد، اقتصاد روسیه متکی به انرژی بوده و بخش بزرگی از صادرات این کشور نیز متشکل از صادرات نفت و گاز است، به نحوی که سهم این اقلام در سبد صادراتی روسیه ۵۹ درصد از کل صادرات این کشور است.
مجموع صادرات کشور روسیه در سال ۲۰۲۰، ۳۳۷ میلیارد دلار بود که همین موضوع باعث شد تا این کشور به چهاردهمین صادرکننده برتر و بزرگ دنیا بدل شود. صرف نظر از مبحث انرژی، بیشترین کالای صادراتی این کشور به ترتیب شامل مواد معدنی، فلزات، مواد شیمیایی، فلزات گرانبها، ماشینآلات، سبزیجات، محصولات چوبی، حمل و نقل، پلاستیک و لاستیک، مواد غذایی، محصولات حیوانی و کاغذ میباشد.
در سال ۲۰۲۰، مجموع واردات کشور روسیه نیز به ۲۳۱ میلیارد دلار رسید که این کشور را به نوزدهمین کشور واردکننده بزرگ دنیا تبدیل نمود. بیشترین کالاهای وارداتی به روسیه نیز به ترتیب شامل ماشینآلات، حمل و نقل، مواد شیمیایی، فلزات، منسوجات، پلاستیک و لاستیک، متفرقه، مواد معدنی، کفش و کلاه، کاغذ، سنگ و شیشه و محصولات چوبی میباشد.
ده شریک تجاری برتر روسیه در سال ۲۰۲۰ نیز به ترتیب کشورهای چین، هلند، انگلستان، آلمان، بلاروس، ترکیه، قزاقستان، کره جنوبی، آمریکا و ایتالیا هستند.
روابط تجاری ایران و روسیه
با توجه به موقعیت جغرافیایی و همسایگی بین دو کشور ایران و روسیه و همینطور روابط سیاسی مناسبی که بین دو کشور حاکم است، باید حجم مبادلات تجاری بین این دو کشور رقم قابل توجهی باشد، اما متاسفانه آنچنان که انتظار میرود این امر محقق نشده است. شاید علت اصلی این موضوع عدم اشراف کامل تاجران و بازرگانان هر دو کشور به بازار مصرف کشور مقصدشان است.
به طور مثال، در سالهای اخیر با توجه به مشکلات پیش آمده مابین روابط سیاسی روسیه و کشورهای اتحادیه اروپا و همزمانی آن با بحران سیاسی ایجاد شده بین اوکراین و روسیه و تیرگی روابط روسیه و ترکیه به دلیل سقوط هواپیمای نظامی روسیه، همه نگاهها به سمت کشور ما بود تا بتواند از این بازار نابسامان نهایت استفاده را نموده و سهم قابل توجهی را به خود اختصاص دهد. اما متاسفانه تجار و بازرگانان ما با عدم توجه و غفلت هیچ بهرهای از این موقعیت نبردند، و ناچار روسیه مجددا روابط تجاریاش را با مشتریان اسبق خود آغاز نمود. البته با تمام این تفاسیر، صادرات ایران به روسیه در سال ۲۰۲۰ و در شرایطی که به دلیل اعمال تحریمهای شدید محدودیتهایی وجود داشت، از عدد ۳۹۰ میلیون دلار در سال ۲۰۱۹ با رشدی در حدود ۱۰۵ درصد رو به رو شده و به ۸۰۰ میلیون دلار رسید؛ اما همچنان باید بر این باور بود که اگر ایران شناسایی دقیقی از بازار روسیه نداشته باشد امکان بهره بردن از فرصتها و جهش در صادرات غیرنفتی به روسها وجود نخواهد داشت.
همانطور که گفته شد، در سال ۲۰۲۰، واردات روسیه از دنیا نزدیک به ۲۳۱ میلیارد دلار بود که سهم ایران از این رقم حدود ۰.۴ درصد بوده است و در جایگاه ۴۱ م صادرکنندگان به روسیه قرار گرفته است، و این در حالی است که به طور مثال کشور همسایه ما، ترکیه، ۵.۱ میلیارد دلار، ویتنام ۴ میلیارد دلار و اکوادور ۱.۳ میلیارد دلار به کشور روسیه صادرات داشتهاند.
با نگاهی به آمار در مییابیم که عمده محصولاتی که در سالهای اخیر از کشور ایران به روسیه صادر شده است، مربوط به انواع فرش و محصولات کشاورزی و دام و طیور مانند انواع ماهیها، پسته، لبنیات، انواع میوه، خشکبار و غیره بوده است. به طور دقیقتر با نگاهی به آمار سال ۱۳۹۸، عمده اقلام و کالاهای صادراتی و وارداتی ایران به/از روسیه در جداول زیر ارائه شده است:
صادرات ایران به روسیه
اقلام | مصادیق | ارزش (میلیون دلار) |
---|---|---|
میوهها | کیوی انگور پرتقال سیب هندوانه | ۱۰۴ |
سبزیجات و صیفیجات | گوجه خیار کلم کرفس | ۵۲ |
خشکبار | کشمش پسته خرما | ۷۸ |
مواد غذایی صنعتی | رب گوجه مربا خیارشور | ۳۱ |
مصالح ساختمانی | سیمان سنگ شیشه سرامیک کاشی | ۱۷ |
مواد پتروشیمی | پلی اتیلن و پلی استایرن | ۲۳ |
منسوجات | ۹ | |
انواع دارو | ۱۶ | |
محصولات صنعتی | رادیاتور، قطعات خودرو، مواد شوینده | ۲۲ |
واردات ایران از روسیه
اقلام | مصادیق | ارزش (میلیون دلار) |
---|---|---|
مواد غذایی | گندم جو روغن آفتابگرادان کلزا سویا گوشت | ۶۷۴ |
نهاده های دامی | ذرت دامی | ۲۳۹ |
مواد خام | کاغذ و چوب، آهن و فولاد، قطران زغال سنگ | ۱۸۶ |
محصولات صنعتی | ماشین آلات تراش، دستگاه های کمک ناوبری رادیویی، قطعات راکتورهای نیروگاهی، واگن باری | ۹۱ |
در جداول زیر نیز، با استناد به آمار ارائه شده توسط گمرک جمهوری اسلامی ایران، روابط تجاری دو جانبه ایران با روسیه را طی سالهای ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۰ مشاهده خواهید کرد.
سال ۱۳۹۶
عنوان | ارزش (دلار) | وزن (کیلوگرم) | سهم از کل ارزش | رتبه | درصد تغییرات نسبت به مدت مشابه سال قبل |
---|---|---|---|---|---|
صادرات ج.ا.ایران | ۲۷۸۳۹۶۹۳۹۵ | ۵۹۱۶۵۸۷۷۷۵ | ۵% | ۶ | ۱۳ |
واردات ج.ا.ایران | ۲۰۳۹۸۲۴۱ | ۲۴۵۱۸۲۰۶ | ۰% | ۷۰ | ۵- |
حجم کل تجارت | ۲۸۰۴۳۶۷۶۳۶ | ۵۹۴۱۱۰۵۹۸۱ | ۲% | ۸ | ۱۳ |
تراز بازرگانی | ۲۷۶۳۵۷۱۱۵۴ | ۵۸۹۲۰۶۹۵۶۹ | - |
سال ۱۳۹۷
عنوان | ارزش (دلار) | وزن (کیلوگرم) | سهم از کل ارزش | رتبه | درصد تغییرات نسبت به مدت مشابه سال قبل |
---|---|---|---|---|---|
صادرات ج.ا.ایران | ۲۹۶۸۷۸۷۶۰۹ | ۵۶۵۶۸۶۲۲۰۳ | ۶% | ۴ | ۶ |
واردات ج.ا.ایران | ۱۰۳۹۳۰۸۱ | ۱۰۰۷۰۱۶۳ | ۰% | ۷۴ | ۴۹- |
حجم کل تجارت | ۲۹۷۹۱۸۰۶۹۰ | ۵۶۶۶۹۳۲۳۶۶ | ۳% | ۷ | ۶ |
تراز بازرگانی | ۲۹۵۸۳۹۴۵۲۸ | ۵۶۴۶۷۹۲۰۴۰ | - |
سال ۱۳۹۸
عنوان | ارزش (دلار) | وزن (کیلوگرم) | سهم از کل ارزش | رتبه | درصد تغییرات نسبت به مدت مشابه سال قبل |
---|---|---|---|---|---|
صادرات ج.ا.ایران | ۲۳۲۴۳۲۶۳۳۸ | ۶۲۹۳۵۹۷۶۹۵ | ۵% | ۵ | ۲۱- |
واردات ج.ا.ایران | ۷۶۵۷۶۳۳ | ۷۷۲۰۳۷۸ | ۰% | ۷۳ | ۲۶- |
حجم کل تجارت | ۲۳۳۱۹۸۳۹۷۱ | ۶۳۰۱۳۱۸۰۷۳ | ۲% | ۷ | ۲۱- |
تراز بازرگانی | ۲۳۱۶۶۶۸۷۰۵ | ۶۲۸۵۸۷۷۳۱۷ | - |
سال ۱۳۹۹
عنوان | ارزش (دلار) | وزن (کیلوگرم) | سهم از کل ارزش | رتبه | درصد تغییرات نسبت به مدت مشابه سال قبل |
---|---|---|---|---|---|
صادرات ج.ا.ایران | ۲۳۰۵۵۵۷۴۴۷ | ۷۰۲۱۹۰۶۵۲۸ | ۶% | ۵ | ۰ |
واردات ج.ا.ایران | ۴۱۶۶۷۰۹ | ۶۷۰۰۲۰۷ | ۰% | ۸۰ | ۴۵- |
حجم کل تجارت | ۲۳۰۹۷۲۴۱۵۶ | ۷۰۲۸۶۰۶۷۳۵ | ۳% | ۶ | ۰ |
تراز بازرگانی | ۲۳۰۱۳۹۰۷۳۸ | ۷۰۱۵۲۰۶۳۲۱ | - |
سال ۱۴۰۰
عنوان | ارزش (دلار) | وزن (کیلوگرم) | سهم از کل ارزش | رتبه | درصد تغییرات نسبت به مدت مشابه سال قبل |
---|---|---|---|---|---|
صادرات ج.ا.ایران | ۲۳۰۵۵۵۷۴۴۷ | ۷۰۲۱۹۰۶۵۲۸ | ۶% | ۵ | ۰ |
واردات ج.ا.ایران | ۴۱۶۶۷۰۹ | ۶۷۰۰۲۰۷ | ۰% | ۸۰ | ۴۵- |
حجم کل تجارت | ۲۳۰۹۷۲۴۱۵۶ | ۷۰۲۸۶۰۶۷۳۵ | ۳% | ۶ | ۰ |
تراز بازرگانی | ۲۳۰۱۳۹۰۷۳۸ | ۷۰۱۵۲۰۶۳۲۱ | - |
قوانین گمرکی
دولت سوریه در موارد زیر اجازه ورود موقت کالا و بدون پرداخت مالیات را به سایر کشورها اعطا میکند:
- پروژههای خارجی : شرکتی خارجی به عنوان مجری پروژه در سوریه میتواند در راستای تکمیل پروژههای مورد نیاز سوریه به واردات تجهیزات یا کالای مورد نظر خود اقدام کند. (مشروط بر اینکه پس از خاتمه کار، تجهیزات یا کالای مورد نظر مجددا صادر شوند.)
- سازمانهای بینالمللی : این سازمانها میتوانند اقدام به واردات تجهیزات یا وسایل مورد نظر خود کنند. (مشروط بر اینکه آن تجهیزات یا وسایل مجددا صادر شوند.)
- توریست : افرادی که به عنوان توریست به سوریه سفر میکنند، قادر هستند برای تردد از وسایل نقلیه شخصی به مدت سه ماه و با قابلیت یک ماه تمدید استفاده نمایند.
- نمایشگاههای تجاری : شرکتکنندگان در این نمایشگاه میتوانند کالاهای خود را برای بازدید بدون پرداخت مالیات به سوریه وارد کنند. (مشروط بر اینکه بعد از خاتمه نمایشگاه تمامی کالاها مجددا صادر شوند.)
- کارخانهها : کارخانههای فعال در سوریه قادر هستند مواد خام مورد نیاز خود را بدون پرداخت مالیات به این کشور وارد کنند.
باید تاکید کرد که، یکی از علل اصلی عدم موفقیت کامل تجار ایرانی در روسیه، عدم آشنایی کامل با بازار این کشور است. معیارهای محصولات برای هر کشور و هر بازار متفاوت است. شاید یکی از مواردی که بتوان به آن به عنوان یکی از دلایل اصلی عدم موفقیت تجار ایرانی در روسیه اشاره کرد، عدم بستهبندی مناسب است. این موضوع در کنار کیفیت نامناسب و ناهماهنگ از علل اصلی شکست در این بازار هستند.
در صورتیکه تصمیم به بررسی بازار محصول یا خدمت مورد نظر خود در کشور روسیه و تحلیل، تحقیق و توسعه بازار هدف خود در این کشور گرفتهاید، تیم متخصص میداسکات با داشتن سوابق ارزشمند در این زمینه، میتواند گام به گام همراه و کنار شما باشد. در صورت داشتن هرگونه سفارش در این زمینه میتوانید از همین جا اقدام نمایید.