هند

در زمینه تجارت ایران و تجار و بازرگانان ایرانی با کشور هند باید به این نکته اشاره کرد که تا به امروز تجارت بین این دو کشور عمدتا به صورت سنتی بوده و لازم است که به منظور توسعه تجارت و روش‌های آن برنامه‌ریزی تازه‌ای داشته باشند. ارزان بودن نیروی کار در هند از جمله جذابیت‌های هند برای ایجاد بازارهای ثانویه برای کالاهای ایرانی است، و از طرفی تاسیس یک شرکت در کشور هند بسیار کار ساده‌ای بوده؛ به طوری که به تنهایی با در اختیار داشتن تنها یک صندوق پستی می‌توان شرکتی را در این کشور تاسیس کرد و به همین دلیل شرکت‌های بسیاری در هند وجود دارند که می‌توان با آنها رایزنی‌های تجاری داشت.

یکی دیگر از نکاتی که می‌توان در نظر گرفت، آن است که امروزه به دلیل رشد اقتصادی بسیار سریع کشور هند، قدرت خرید مردم این کشور بالا رفته و در نتیجه سلیقه مردم تغییر کرده است و متعاقبا مصرف کالاهای لوکس افزایش می‌یابد. این مورد فرصتی است برای تولیدکنندگان ایرانی که با تولید کالاهای مورد نیاز و متناسب با سلیقه مردم هند برای به دست آوردن بازار این کشور و افزایش نرخ واردات کالاهای ایرانی به آن اقدام کنند.

یکی از گام‌های موثری که می‌توان در راستای رشد اقتصادی کشور و همینطور افزایش نرخ صادرات برداشت، توسعه روابط تجاری با کشور هند است و این راه در رشد نرخ اقتصاد کشور موثر خواهد بود. البته ذکر این نکته خالی از لطف نیست که بالغ بر ۵۸ % از اقتصاد هندوستان بر پایه “خدمات” است، در نتیجه هند می‌تواند یکی از ایده‌آل‌ترین کشورها برای دریافت خدمات از کشور ما باشد.

با وجود زیرساخت‌های حمل و نقل دریایی مناسب بین دو کشور، وجود پتانسیل‌ همکاری‌های کشاورزی بین دو کشور، توجه ویژه‌ای که در سند چشم‌انداز و برنامه پنجم توسعه به گسترش صادرات غیر نفتی شده است، وجود مناطق آزاد تجاری و غیره از جمله نقاط قوت روابط تجاری ایران و هند هستند؛ و در راستای تبدیل روابط تجاری سنتی ما بین کشورمان با کشور هند به روابطی مدرن و امروزی و اعمال راهکارهایی به منظور تنظیم هرچه بهتر روابط تجاری می‌توان اقدامات موثری انجام داد که همگی قابلیت بحث و تعمیم دارند. در این راستا می‌توان به موارد زیر اشاره نمود :

• برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی توانمندی‌های ایران در هند (در زمینه کشاورزی، صنایع غذایی، لوازم خانگی، ساختمان)
• ایجاد اتاق بازرگانی تخصصی ایران و هند و کانالیزه کردن تمامی امور تجاری بین دو کشور و پیگیری مشکلات و شکایات
• رفع عوارض آنتی دامپینگ
• راهکارهایی با رویکرد بازاریابی کالاها و خدمات
• اعزام و پذیرش هیئت تجاری
• همکاری در مناطق آزاد تجاری صنعتی دو کشور
• تقویت همکاری‌های حمل و نقل دو کشور از طریق مشارکت بخش خصوصی دو کشور
• تلاش به منظور لغو روادید ویزا میان دو کشور
• تاکید بر همکاری در زمینه ایجاد پالایشگاه‌های پتروشیمی و حوزه نفت و گاز
• ایجاد فروشگاه‌های زنجیره‌ای در هند جهت عرضه محصولات تولید شده در ایران
• اعزام مستمر هیئت‌های متشکل از متخصصان حوزه بازار و بازاریابی از بین کارشناسان توانمند ایرانی به استان‌های دور دست و پرجمعیت هند مثل بنگال‌غربی، گجرات، تامیل‌نادو و استان کرلا و انجام تحقیقات بازار موثر و دستیابی به شناخت کافی نسبت به شرایط سیاسی و اجتماعی، وضعیت بازار، رقبای داخلی و خارجی
• مذاکره مستمر با مقامات تجاری- اقتصادی هندوستان جهت کاهش تعرفه‌های بسیار بالای کشور هند بر روی بعضی از محصولات کشاورزی و غیر کشاورزی ایران مثل انواع خشکبار، زعفران، محصولات صنعتی و نساجی (در راستای توسعه و افزایش سهم صادرات کالاهای ایرانی به کشور هند و جامع عمل پوشاندن به صادرات کالاهای مورد اشاره)
• تلاش برای طرح ایجاد پیمان پولی BPA، همکاری بانک توسعه صادرات ایران با اگزیم بانک هند، رفع مشکل ثبت شرکت‌های ایرانی در هند، تاسیس شعب بانکهای ایرانی در هند و همکاری در زمینه ضوابط مورد نظر استاندارد.

حوزه‌های مرتبط با دارو، انرژی، فناوری اطلاعات، نیروی انسانی، انرژی، کشاورزی و همینطور خدمات فنی و مهندسی از جمله حوزه‌های پر ظرفیت در تجارت مابین هند و ایران است. در زمینه صدور خدمات فنی و مهندسی هم می‌توان به گسترش ساخت و سازهای گسترده در شهرهای کوچک و بزرگ هند، ساخت خودرو و قطعات و مشارکت در بخش راه‌سازی به دلیل حضور بزرگترین شبکه جاده‌ای و ریلی دنیا در هند اشاره کرد. البته مشکلاتی از قبیل تهیه ضمانت‌نامه بانکی بین‌المللی معتبر وجود دارد که تا حدودی به پشتوانه پول‌های بلوکه شده ایران در هند رفع شده‌اند و اگر شرکتی از بانک مرکزی ایران معرفی‌نامه داشته باشد، می‌تواند در هند تقاضای صدور ضمانت‌نامه داشته باشد.

در جداول زیر، با استناد به آمار ارائه شده توسط گمرک جمهوری اسلامی ایران، روابط تجاری دو جانبه ایران با هند را طی سال‌های ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰ مشاهده خواهید کرد.