بررسی نظام بانکی و تعاملات بانکی خارجی چین

در مباحث تجاری، “چین” به عنوان دومین اقتصاد بزرگ جهان و با توجه به تفاوت‌هایی که از نظر سیاسی و اقتصادی با دیگر کشورهای جهان دارد، بسیار حائز اهمیت است. به طور کلی، می‌دانیم که مبادلات و تعاملات تجاری بین کشورها منحصر به داخل کشورها نبوده و کشورها و هم‌چنین شرکت‌های مختلف با یکدیگر مبادله کرده و مسائل پرداختی و تصفیه حساب‌ها با یکدیگر مطرح خواهد شد.

هدف از پروژه انجام شده در سال ۱۳۹۹ توسط تیم میداسکات، “بررسی نوع پرداختی‌های چین از داخل به خارج و هم‌چنین از خارج به داخل کشور خود در تبادلات بین‌المللی در سطوح مختلف خرد، میانی و کلان بوده است”؛ به عبارت دیگر هرگونه پرداختی، که کشوری به کشور دیگر انجام می‌دهد و بازاری که در آن ارزهای ملی توسط کسانی خریداری می‌شوند و به فروش می‌رسند که آنها برای چنین پرداخت‌هایی به آنها نیاز دارند، از زیر مجموعه اهداف این پروژه خواهد بود.

کشوری ممکن است برای تسویه بدهی تجاری خود، سرمایه‌گذاری و یا اهداف دیگر مجبور به پرداخت پول باشد؛ یا حتی معاملات دیگر که ممکن است شامل صادرکنندگان، واردکنندگان، شرکت‌های چند ملیتی یا افرادی باشد که مایل به ارسال پول برای دوستان یا اقوام خود باشند. دلایل این جنس پرداخت‌ها، روش‌های پرداخت آنها و هم‌چنین حسابداری آنها از موارد بسیار مهم برای اقتصاددانان و دولت‌های ملی است. حالا شاید این سوال برای شما پیش بیاید که منظور از سطوح مختلف خرد، میانی و کلان چیست؟

“پرداختی‌های افراد به هنگام خرید، تصفیه حساب شرکت‌ها با یکدیگر و سازمان‌ها و نهادهای مرتبط با این پرداخت‌ها و تصفیه حساب‌ها در چین”

در این پروژه برای رسیدن به این هدف:

• نخست انواع سیستم‌های متداول پرداخت در سطح جهانی و ملی مورد بررسی قرار گرفت.
• سپس ساختار نظام مالی چین در قالب دو سیستم پرداخت پیشرفته چین و سیستم پرداخت بین بانکی چین مورد تحقیق و بررسی قرار گرفت.
• تفاوت‌های این سیستم با سیستم سوئیفت نیز مورد بررسی قرار گرفت.
• و در نهایت مکانیسم پرداخت و فرآیندهای آن مورد توجه و بررسی قرار گرفت.

به این معنا که یک پرداخت چه فرآیندی را طی می‌کند تا پرداخت و تصفیه حساب خارجی از کشور چین صورت گیرد.

لازم به ذکر است که، در چین با برنامه‌ریزی اقتصادی متمرکز، هیچ بازار خصوصی قانونی برای ارز وجود ندارد. در این کشور، دولت دارای تجارت انحصاری خارجی است که به طور کلی از طریق توافق‌نامه‌های رسمی و به صورت کشور به کشور انجام می‌شود. «حساب‌های تراز پرداخت» یا Balance-Of-Payments Accounting، سوابق معاملات بین ساکنان یک کشور و ساکنان کشورهای خارجی را ارائه می‌دهد. در این زمینه، دو نوع حساب مورد استفاده عبارتند از:

• حساب جاری
• حساب سرمایه

به طور کلی مکانیسم پرداخت متداول در جهان را می‌توان به هر روشی اطلاق کرد که توسط شخص ثالثی به غیر از پرداخت‌کننده/ بدهکار و دریافت‌کننده/ بستانکار، انتقال ارزش پول در پرداخت بدهی را تسهیل می‌کند. این موضوع به پرداخت‌کننده – بدهکار این امکان را می‌دهد تا از حمل‌و‌نقل پول و تحویل فیزیکی آن به پرداخت کننده – بستانکار جلوگیری کند. با انتقال خطرات و مدیریت آن به شخص ثالث، از حمل‌و‌نقل فیزیکی و تحویل پول به صورت خاص جلوگیری می‌شود. این شخص ثالث ممکن است بانک باشد یا خیر؛ چنین پرداختی ممکن است بیش از یک پرداخت بدهی باشد (مانند سرمایه‌گذاری در یک کشور و انتقال پول به آن کشور)، در نتیجه موارد حمل‌و‌نقل فیزیکی پول در انواع مختلف و خطرات و هزینه‌های این موضوع کاهش می‌یابد.

البته به طور معمول این شخص ثالث یک بانک یا به طور کلی به معنای یک موسسه سپرده‌گیر یا حتی یک انتقال دهنده پول است. بانک‌های بزرگ در هر کشور از طریق شبکه ارتباطات الکترونیکی با یکدیگر در ارتباط بوده و تسویه حساب در بانک مرکزی را تسهیل می‌کنند. با ارتباط هر یک از این بانک‌ها با بانک‌های عمده در کشورهای دیگر از طریق سیستم ارتباط بین مالی بین بانکی در سراسر جهان «سوئیفت»  و شبکه‌ای از «حساب‌های طرف معامله»  که برای آنها در اختیار دارد یک سیستم پرداخت و تسویه حساب جهانی برای آن ارز راه‌اندازی شده است. در این پروژه مکانیسم پرداخت کشور چین در دو سطح ملی و جهانی مورد بررسی قرار گرفته است.