ترکیه
ترکیه با نام رسمی جمهوری ترکیه، کشوری فراقاره‌ای در اوراسیا است که بخش اعظمی از آن (آناتولی یا آسیای کوچک) در قاره آسیا و بخش کوچکتر (تراکیه) در قاره اروپا قرار گرفته است.
ترکیه از سمت شرق با کشورهای ایران، جمهوری آذربایجان، ارمنستان و گرجستان؛ از جنوب شرقی با عراق و سوریه؛ شمال غربی (قسمت اروپایی) بلغارستان و یونان در مجاورت و همسایگی است. هم‌چنین ترکیه از سمت شمال با دریای سیاه، از غرب با دو دریای کوچک مرمره و اژه و جنوب غرب دریای مدیترانه مرز آبی دارد و دو تنگه استراتژیک بسفر و داردانل هم بخش‌های مهمی از این کشور به حساب می‌آیند. ترکیه کشوری کوهستانی و نسبتا پر باران است که با قرار گرفتن در یکی از حساس‌ترین مناطق جهان از لحاظ جغرافیایی موقعیت راهبردی بسیار خوبی دارد و گذرگاه شمال غرب آسیا و اروپا به حساب می‌آید.
۷۸۳۳۵۶ کیلومتر مربع
حدود ۸۴ میلیون نفر
واحد پول این کشور لیر (TL) است، زبان رسمی آن ترکی استانبولی است که در گذشته با خط عثمانی نوشته می‌شد و بعد از جنگ جهانی اول در سال ۱۹۲۳ و پس از هم پاشیدن امپراتوری عثمانی و به وجود آمدن جمهوری ترکیه به رهبری مصطفی کمال آتاتورک با خط لاتین نوشته می‌شود.
بزرگترین شهرهای کشور ترکیه به ترتیب استانبول، آنکارا، ازمیر، بورسا، آدانا، غازی عینتاب، آنتالیا، قونیه و قیصریه هستند. هر شهر بزرگ ترکیه، همانند کشورهای غربی دارای ناحیه‌ای تجاری است.
تجارت با ترکیه
اگر قصد بررسی فرصت‌های تجارت با کشور ترکیه (یا هر کشور دیگری) را داشته باشید، باید به وضعیت فعلی اقتصادی آن کشور توجه زیادی کنید. با نگاهی به روند کلی اقتصاد ترکیه داشته باشیم، عملکرد و بازدهی این کشور در راستای توسعه اقتصادی و اجتماعی در اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی بسیار شایان توجه بوده است؛ به‌طوری‌که باعث افزایش محسوس درآمد و اشتغال‌زایی شده و این کشور را از کشوری با درآمد متوسط به کشوری با درآمد بالا تبدیل کرده است. حال دلیل این رخداد چیست؟ می‌توان با نگاهی کارشناسانه به موارد زیر اشاره کرد:
- سیاست‌گذاری کلان اقتصادی و مالی
- توسعه تجارت جهانی
- توسعه روند شهرنشینی
- هماهنگ بودن بسیاری از مقررات و قوانین با استانداردهای اتحادیه اروپا
- دسترسی به هر دو منطقه آسیایی و اروپایی
اقتصاد کشور ترکیه ترکیبی از صنایع بومی و نوین است که روزبه‌روز گسترده‌تر می‌شود. این کشور در سال ۲۰۰۵، با افزایش تولیدات کشاورزی خود توانست رتبه هفتم در جهان را به خود اختصاص دهد و سال بعد برای ۲/۱۱ % از مردم اشتغال‌زایی کند. البته بخش خصوصی با سرعت خوبی رو به رشد است و بر روی موارد مهمی همچون بانکداری، ارتباطات و حمل‌ونقل تاثیرات مثبت زیادی گذاشته است.
شاید جالب باشد که بدانید، ترکیه از منظر اقتصادی در جایگاه هفدهم دنیا قرار دارد و یکی از بیست کشور برتر دنیا از لحاظ تولیدات صنعتی است. عمده‌ترین تولیدات صنعتی ترکیه مرتبط است با صنایع آهن، فولاد، آلومینیوم و خودرو و همینطور در بخش کشاورزی هم می‌توان به میوه و سبزیجات و پنبه اشاره کرد.
صنعت گردشگری ترکیه هم بخش جدانشدنی این کشور است که درآمد حاصل از آن بالغ بر ۲۶ میلیارد دلار بوده و بیش از ۳۲ میلیون گردشگر خارجی تامین‌کننده آن هستند.
صرف‌نظر از تاریخ اقتصادی کشور ترکیه که نشان می‌دهد در سال ۲۰۱۷، با مجموع صادرات کالا به ارزش ۱۶۶ میلیارد دلار این کشور به ۲۷ مین صادرکننده بزرگ جهان، و مجموع واردات به ارزش ۲۱۴ میلیارد دلار به ۲۰ مین واردکننده بزرگ جهان تبدیل شد، در حال حاضر و از آذر ماه سال ۱۴۰۰ ارزش پول این کشور نسبت به اوایل سال ۲۰۲۱ حدود ۵۰ درصد کاهش یافت و اقتصاد ترکیه وارد وضعیتی بحرانی شد. گاهی شرایط بحرانی اقتصادی برای کشوری که به دلیل مسائل سیاسی با برخی کشورها در مراودات خود دچار مشکل شده است می‌تواند برای کشور ما “فرصت” به حساب آید. روابط سیاسی و تجاری بسیار خوب این کشور با جمهوری اسلامی ایران، می‌تواند پتانسیلی در راستای توسعه تجارت کشورمان با ترکیه باشد. فرصت‌هایی که به منظور تجارت با ترکیه به وجود می‌آید، در حوزه‌های مختلفی دسته‌بندی می‌شوند. همانطور که پیشتر توضیح داده شد، موقعیت استراتژیک این کشور و ارتباطات مستقیم با کشورهای آسیایی و اروپایی، ظرفیت‌های اقتصادی فوق‌العاده‌ایی را در اختیار این کشور قرار داده است؛ در نتیجه توسعه و بهبود سرمایه‌گذاری و افزایش روابط تجاری بین‌المللی و استفاده از ظرفیت و فرصت‌های تجارت با ترکیه در زمره اهداف بسیاری از کشورهای آسیایی و اروپایی قرار گرفته است. البته مطابق با آمار رسمی دولت ترکیه، اقتصاد این کشور در سه ماهه دوم سال ۲۰۲۱، نسبت به مدت مشابه در سال گذشته در حدود ۲۱.۷ رشد داشته و پس از طی نمودن روندی آهسته در یک سال گذشته که ناشی از محدودیت‌های کرونا بوده است، مجددا روند رو به رشدی را آغاز کرده و باز هم مطابق با آمار، در سه ماهه ابتدایی سال جاری سریعتر از تمامی کشورهای گروه ۲۰ (البته به جز چین) رشد اقتصادی را تجربه کرده است. به منظور تایید این ادعا و آمار باید گفت که مطابق با آمار و داده‌های موسسه ملی آمار ترکیه، ارزش پول ملی این کشور، لیر، به نسبت سه ماهه قبل حدود ۰.۹ درصد افزایش پیدا کرده است. تولید ناخالص ملی نیز نسبت به مدت مشابه در سال گذشته حدود ۷ درصد بالا بیشتر شده است.
صادرات و واردات ترکیه
اگر قصد بررسی فرصت‌های تجارت با ترکیه و اقتصاد توسعه یافته را داشته باشیم، اصلی‌ترین نکته بررسی وضعیت صادرات و واردات این کشور است. در جدول زیر، نتایج حاصل از تحقیقات بازار صادراتی ترکیه را مشاهده می‌کنید. گروه‌های صادراتی ارائه شده در جدول، بالاترین ارزش ارزی را در صادرات کشور ترکیه در سال ۲۰۲۰ به خود اختصاص داده‌اند:
| ردیف | عنوان گروه صادراتی | ارزش (میلیارد دلار) |
|---|---|---|
| ۱ | وسایل نقلیه (۱۳ % از کل صادرات) | ۲۲.۱ |
| ۲ | وسایل تکنولوژی شامل رایانه و لپ‌تاپ | ۱۶.۸ |
| ۳ | تجهیزات برقی | ۹.۳ |
| ۴ | آهن و فولاد | ۸.۸ |
| ۵ | لباس و لوازم مربوطه بافتنی | ۸.۴ |
| ۶ | محصولات پلاستیکی | ۷.۰ |
| ۷ | جواهرات و فلزات گران‌بها | ۶.۷ |
| ۸ | سایر لباس‌ها به جز بافتنی | ۶.۶ |
| ۹ | مصنوعات آهن و فولاد | ۶.۴ |
| ۱۰ | انواع میوه و آجیل | ۴.۸ |
این ده دسته‌بندی صادراتی برتر کشور ترکیه، کمتر از سه پنجم (۵۷ %) از ارزش کل محموله‌های جهانی این کشور را به خود اختصاص داده است.
و حالا به سراغ واردات کشور ترکیه برویم! ترکیه کشوری است که از نظر تنوع در مواد معدنی در رتبه دهم جهان قرار گرفته است و منابعی همانند سنگ سمباده، بور، مرمر، کروم، مس، آهن، منگنز، آلومینیوم، نیکل و فسفات را در خود جای داده است. اما شاید جالب باشد که بدانید، با این وجود کمبود منابع و معادن طبیعی و میزان تولید بسیار پایین این کشور در مقابل تقاضای بالای موجود، سهم بزرگی از واردات این کشور را به اقلامی همچون حامل‌های انرژی اختصاص داده است. در جدول زیر، عمده‌ترین واردات کشور ترکیه را مشاهده می‌کنید :
| ردیف | عنوان گروه وارداتی | ارزش (میلیارد دلار) |
|---|---|---|
| ۱ | سوخت‌های معدنی شامل نفت (۱۳.۲ % از کل واردات) | ۲۸.۹ |
| ۲ | جواهرات و فلزات گران‌بها (۱۲.۱ % از کل واردات) | ۲۶.۶ |
| ۳ | ماشین آلات شامل رایانه (۱۱.۵ % از کل واردات) | ۲۵.۲ |
| ۴ | ماشین‌آلات برقی و تجهیزات آن | ۱۷.۱ |
| ۵ | وسایل نقلیه | ۱۵.۳ |
| ۶ | آهن و فولاد | ۱۵.۱ |
| ۷ | پلاستیک و محصولات پلاستیکی | ۱۱.۷ |
| ۸ | مواد شیمیایی آلی | ۵.۹ |
| ۹ | محصولات صنعت داروسازی | ۵.۰ |
| ۱۰ | دستگاه‌های نوری، فنی، پزشکی | ۴.۷ |
این ده دسته‌بندی، بیش از دو سوم (۷۱ %) از ارزش کلی واردات این کشور را به خود اختصاص داده است.
ترکیه حدود ۳۰% از انرژی مورد نیازش را از طریق گازهای طبیعی تامین کرده و در سال گذشته بیش از ۹۲ % از نیازش به نفت خام و تمامی فرآورده‌های نفتی را از طریق واردات مستقیم برآورده کرده است. علاوه‌براین، نیازهای دیگر به حامل‌های انرژی مانند زغال سنگ و گاز طبیعی نیز در بیش از ۹۰ % موارد از طریق واردات تامین شد؛ همین امر نشان‌دهنده مساعد بودن بازار حامل‌های سوختی این کشور است.
اگر تحقیقات بازاری در زمینه بازار صادراتی و وارداتی کشور ترکیه انجام دهید و تجارت داخلی و بین‌المللی این کشور را بررسی کنید، متوجه خواهید شد که کشورهای آلمان، ایتالیا، ایالات متحده آمریکا، واقع در حوزه آمریکای شمالی و جنوبی و بریتانیا، آفریقا، امارات متحده عربی و عراق از بزرگترین کشورهای واردکننده از ترکیه هستند؛ و از طرفی کشورهای چین، آلمان، روسیه، ایتالیا و ایالات متحده آمریکا بیشترین حجم صادرات را به خود اختصاص داده‌اند.
نکته جالب توجه آن است که حجم اقتصاد ترکیه در سال‌های اخیر در حوزه صادرات و واردات سالیانه خود، به ترتیب در حدود ۳.۳ % رشد و ۱.۱ % کاهش داشته است. هم‌چنین، مصارف داخلی مردم کشور ترکیه که حدود دو سوم اقتصاد ترکیه را به خود اختصاص داده است به عنوان یکی از محرک‌های اصلی رشد در نظر گرفته می‌شود که نسبت به سال گذشته میلادی حدود ۷.۵ % رشد داشته است و این رشد موجب رونق بازار داخلی این کشور شده است. دو مورد فوق‌الذکر، یعنی افزایش صادرات و کاهش واردات و همینطور بازار داخلی ترکیه از جمله مهم‌ترین محرک‌های تولید ناخالص داخلی این کشور است که در سال ۲۰۲۰ توسط موسسه آمار دولتی این کشور منتشر شده است.
آمار مبادلات ترکیه از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۸ (ارزش: میلیارد دلار)
| سال | ۲۰۱۱ | ۲۰۱۲ | ۲۰۱۳ | ۲۰۱۴ | ۲۰۱۵ | ۲۰۱۶ | ۲۰۱۷ | ۲۰۱۸ |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| صادرات | ۱۳۵ | ۱۵۳ | ۱۵۱.۸ | ۱۶۹ | ۱۵۲ | ۱۴۲ | ۱۵۷ | ۱۶۸ |
| واردات | ۲۴۱ | ۲۳۷ | ۲۵۱.۷ | ۲۳۲ | ۲۰۰ | ۱۹۸ | ۲۳۳ | ۲۲۳ |
| تراز تجاری | ۱۰۶- | ۸۴- | ۹۹.۹- | ۶۳- | ۴۸- | ۵۶- | ۷۶- | ۵۵- |
| حجم مبادلات | ۳۷۶ | ۳۹۰ | ۴۰۳.۵ | ۳۰۱ | ۳۵۲ | ۳۴۰ | ۳۹۰ | ۳۹۱ |
مبادلات ترکیه با ایران
مطابق با آمار ارائه شده توسط سازمان توسعه تجارت ایران، صادرات کشور ترکیه به ایران با اقلام زیر گره خورده است:
- کاتد و قطعات کاتد از مس تصفیه شده
- کود اوره حتی به صورت محلول در آب
- سایر پلی اتیلن گرید تزریقی با چگالی ۹۴% یا بیشتر به جز نوع پودری
- آلومینیوم به صورت کار نشده و غیرممزوج
- گرید نساجی پلی پروپیلن
- روی غیرممزوج محتوی ۹۹/۹۵ تا ۹۹/۹۹ درصد وزنی به صورت کار نشده
- قیر نفت
- انواع پسته‌ها با پوست تازه یا خشک
- مغز پسته تازه یا خشک
اقلام عمده وارداتی کشور ترکیه به ایران نیز به شرح زیر است:
- گندم به جز گندم دامی
- موز سبز تازه یا خشک کرده کنجاله ( Oilcake ) و سایر آخالک‌های جامد
- روغن دانه آفتابگردان
- ذرت دامی
- کلرور پتاسیم
- سایر تخته های فیبری از چوب یا سایر مواد چوبی
- جو به استثنای دانه جو
با تمام تحقیقات و بررسی‌های انجام شده، لازم است برای ورود به بازار هر کشوری، علاوه بر تسلط بر قوانین تجارت و گمرک آن کشور تحقیقات بازار کارآمد و موثری انجام داد. در صورتی‌که تصمیم به بررسی بازار محصول یا خدمت مورد نظر خود در کشور ترکیه و تحلیل، تحقیق و توسعه بازار هدف خود در این کشور گرفته‌اید، تیم متخصص میداسکات با داشتن سوابق ارزشمند در این زمینه، می‌تواند گام به گام همراه و کنار شما باشد. در صورت داشتن هرگونه سفارش در این زمینه می‌توانید از همین جا اقدام نمایید.
